Co jest biomasą, a co nie?

 

Współcześnie jednym z najważniejszych, a zarazem najtrudniejszych do rozwiązania problemów związanych z ekologią jest nadmierna emisja gazów cieplarnianych. Spalanie węgla oraz paliw ropopochodnych nie tylko wpływa na zmiany klimatyczne, ale powoduje także znaczne pogorszenie jakości powietrza na skutek emisji toksycznych tlenków jak CO2, SO2, NOX, szkodliwych pyłów oraz metali ciężkich, np. kadmu czy rtęci.

Aby sprostać wymogom ochrony środowiska, wynikającym ze zobowiązań i umów międzynarodowych, Polska poświęca dużo uwagi technologiom związanym z wytwarzaniem energii ze źródeł odnawialnych, m.in. z biomasy. Energia z niej pochodząca nie tylko przyczynia się do ograniczenia emisji szkodliwych pyłów i gazów, ale zapewnia również bezpieczeństwo energetyczne oraz oszczędne i racjonalne gospodarowanie zasobami naturalnymi. Pozwala ona także na wzrost zatrudnienia poprzez zagospodarowanie gruntów rolnych pod produkcję roślin energetycznych oraz powstawanie nowych przedsiębiorstw energetycznych. Co zatem możemy zaliczyć do biomasy, a co z pewnością nią nie jest?

Co zalicza się do biomasy?

Zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 19 grudnia 2005 roku, mianem biomasy określane są wszystkie stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego bądź zwierzęcego, które ulegają biodegradacji; odpady i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej; odpady i pozostałości z przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także część pozostałych odpadów, które ulegają biodegradacji. Do biomasy nie zalicza się natomiast materiałów organicznych, które zostały przetworzone w procesach geologicznych (takie jak węgiel czy ropa naftowa). Oprócz wspomnianego już ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, a tym samym zmniejszenia tempa wzrostu temperatury na Ziemi, biomasa charakteryzuje się również stabilnością dostępu, w przeciwieństwie do ograniczonych zasobów paliw kopalnych. Pod względem wielkości oraz dostępności biomasa jest uznawana za trzecie źródło energii na świecie, a w krajach rozwijających się pokrywa w przybliżeniu 30% całkowitego zapotrzebowania na energię. Co ciekawe, pozyskiwanie ciepła ze spalania drewna należy do najstarszych technologii związanych ze stosowaniem biomasy, jakkolwiek obecnie równie duży nacisk kładzie się także na przemianę uzyskanego z biomasy ciepła do znacznie bardziej uniwersalnej postaci energii elektrycznej.

Jakie rodzaje biomasy wyróżniamy?

Do celów energetycznych stosuję się następujące postacie biomasy:

• biomasa z roślin energetycznych – są to wszelkie rośliny, które osiągają duże przyrosty roczne, mają wysoką wartość energetyczną oraz są odporne na choroby i szkodniki, a przez to łatwe w uprawie. Biomasę tego typu tworzą: wierzba wiciowa, ślazowiec pensylwański, uprawne rośliny jednoroczne (rzepak, kukurydza, konopie, słonecznik, trzcina, zboża), trawy wieloletnie (trzcina, mozga trzcinowata, trzcina laskowa), różne gatunki drzew o tzw. szybkiej rotacji (topola, osika, eukaliptus) topinambur, miskantus itp.,
• odpady z przemysłu drzewnego – materiał chętnie stosowany w zautomatyzowanych instalacjach energetycznych. Zalicza się do nich: drewno, odpady z obróbki drewna, korę, trociny, zrębki (produkt powstały po wyrębie lasu) oraz ich przetworzone formy jak pellet czy brykiet (sprasowane pod wysokim ciśnieniem produkty drzewne),
• odpady rolne – można do nich zaliczyć wszystko, co nie jest potrzebne do zaspokajania potrzeb żywieniowych człowieka i zwierząt. Biomasę tego typu tworzą: słoma zbożowa i kukurydziana, siano, odpady z roślin oleistych i strączkowych, ziarna energetyczne, a także pestki,
• odpady organiczne – osady ściekowe, gnojowica, makulatura,
• biopaliwa – oleje roślinne, bioetanol, biodiesel,
• biogaz – jest to mieszanka różnych gazów z przewagą metanu (ok. 40%); w zakresie efektywności energetycznej i składu jest bardzo podobna do gazu ziemnego. Zwykle powstaje z gnojowicy, osadów ściekowych i składowisk odpadów.