Jak korzystanie z biomasy pomaga w walce ze smogiem?

 

W Polsce najczęściej stosowanym paliwem opałowym według badań Głównego Urzędu Statystycznego jest węgiel kamienny oraz drewno, stosowane jednocześnie lub zamiennie w tych samych kotłach i piecach. Jeśli do tego faktu doliczy się również brak regularnych przeglądów technicznych związanych z czyszczeniem kominów i przewodów dymowych, wtedy stanie się jasne, czemu problem smogu z roku na rok ulega systematycznemu wzrostowi. Smog nie tylko pogarsza widoczność czy sprawia, że odczuwamy nieprzyjemny, duszący zapach, ale może też wpływać bezpośrednio na stan naszego zdrowia. Na szczęście równolegle rośnie także świadomość społeczna związana ze zmianami klimatycznymi oraz stanem jakości powietrza. Wymiana sposobu ogrzewania nie tylko w domach, lecz także w zakładach przemysłowych jest w tym kontekście jednym z ważniejszych czynników wpływających na redukcję smogu oraz poprawę standardu życia w całej okolicy.

Czemu należy ograniczać emisję smogu?

Z problemem smogu mierzą się przede wszystkim miasta. Niegdyś kwestia ta dotyczyła tylko olbrzymich, uprzemysłowionych metropolii, jednak obecnie smog występuje również w mniejszych aglomeracjach. Efekt jest wywołany znaczną emisją wszelkiego rodzaju spalin – zarówno komunikacyjnych czy przemysłowych, jak i tych związanych z ogrzewaniem prywatnych domów i mieszkań. Jeśli dym, spaliny i inne lotne zanieczyszczenia połączą się z mgłą, wówczas powstaje mieszanina, która zalega nad miastem w formie smogu (z ang. smog to połączenie wyrazów „smoke” i „fog”, czyli „dym” i „mgła”). Dodatkowo problem ten może potęgować bezwietrzna pogoda, która znacząco utrudni przemieszczanie się chmury smogowej. Innym warunkiem wystąpienia smogu jest ukształtowanie terenu, jak np. w przypadku leżącego w niecce Krakowa, na skutek czego odpływ zalegających mas powietrza nad miastem jest mocno ograniczony.

Zanieczyszczenia, pyły i zawieszone w powietrzu związki organiczne (np. węglowodory aromatyczne), które wchodzą w skład smogu, są bardzo niebezpieczne dla ludzkiego zdrowia. Przez swój charakter mają szczególnie silny wpływ na układ oddechowy. Wywołują m.in. astmę, alergię, niewydolność oddechową czy przewlekłe zapalenie oskrzeli. Smog może mieć także niekorzystny wpływ na kobiety w ciąży – w skrajnych przypadkach zanieczyszczenia transportowane przez krwioobieg mogą prowadzić do autyzmu nienarodzonych jeszcze dzieci. Zwiększa się również zapadalność na różnego rodzaju nowotwory. Ostateczną konsekwencją długotrwałego narażenia na wdychanie smogu jest śmierć – według danych WHO tylko w Polsce smog doprowadza do przedwczesnego zgonu nawet 45 tysięcy ludzi rocznie. Z tego powodu konieczne jest podjęcie konkretnych działań na rzecz ograniczenia emisji lotnych zanieczyszczeń.

Kotły na biomasę – pierwszy krok na drodze walki ze smogiem

Choć działania antysmogowe wymagają podjęcia zakrojonych na szeroką skalę zmian, powinny one rozpocząć się u samych podstaw, czyli od użytkowników urządzeń, które produkują zanieczyszczenia. Jednym z podstawowych kroków, jakie należy podjąć w związku z redukcją spalin, to właściwa izolacja budynków i wymiana sposobu ogrzewania na kotły ekologiczne. Dotyczy to zarówno technologii urządzeń do spalania, jak i samej jakości stosowanych w tym celu paliw. Większość instalacji grzewczych w Polsce wciąż opiera się na piecach zasypowych, które nie tylko są przestarzałe, ale charakteryzują się także niską sprawnością i emitowaniem do atmosfery dużej ilości zanieczyszczeń.

Na szczęście w wielu przypadkach wymiana bądź modernizacja systemów grzewczych może znacząco poprawić efektywność ogrzewania przy jednoczesnej redukcji produktów ubocznych. Znów spalanie opału w postaci zrębków, pelletu, kory czy odpadów drzewnych umożliwia znaczącą redukcję wielu składników smogu, w tym np. ograniczenia emisji WWA o 99,9% w stosunku do węgla kamiennego. Warto w tym miejscu wspomnieć, że modernizacja systemów ogrzewania jest obecnie wspierana licznymi samorządowymi programami antysmogowymi (np. „Czyste Powietrze”). Polegają one na otrzymaniu dotacji na likwidację kotła węglowego i zastąpieniu urządzenia nowym, proekologicznym rozwiązaniem. W minionych latach umożliwiły one wdrożenie wielu niskoemisyjnych źródeł ciepła w postaci m.in. kotłów na biomasę.